Skip to content
Skip to content
  1. Home
  2. /
  3. Juridische begrippen

'Mensen die bij de politie werken, zowel recherche als blauw, gebruiken onderling een ontoegankelijke mix van afkortingen, formele vaktaal­ en beroepsjargon. Ooit is dat begonnen met portoprotocol, een poging om het meeluisteren met de hulpdiensten te ontmoedigen. Tegenwoordig hebben wij een recherchewoordenboek voor straattaal nodig om criminele communicatie te kunnen begrijpen.'

Maarten Severyn over vaktaal

Achter de woorden: je weet niet wat je leest

Juridische begrippen uit de wereld van het Openbaar Ministerie

Ook de wereld van het Openbaar Ministerie kent vele afkortingen, en in een aantal gevallen staan ze voor nogal ingewikkeld juridisch jargon. Dat bevordert de communicatie tussen vakgenoten, maar is een probleem als de juridische boodschap de mensen die het aangaat niet of maar gedeeltelijk bereikt. Met deze afkortingen zal ik de geïnteresseerde lezer van Severyn & Govaert zo min mogelijk vermoeien, maar ik ga ze net als voor de andere categorieën bijhouden in een overzicht dat je hieronder kunt raadplegen. 

In dit bestand zul je de betekenis van de meeste juridische begrippen uit de wereld van het Openbaar Ministerie kunnen vinden. Vaak actueel, soms van wat langer geleden, maar altijd een poging tot verheldering. En alles op alfabetische volgorde natuurlijk…

NB.: Dit overzicht wordt regelmatig aangevuld. Heb je aanvullingen of correcties?  Heel graag, twee weten meer dan één, toch? Stuur in dat geval alsjeblieft een mailtje naar All Fiction. Dank alvast! Veel leesplezier!

Kennisbank All Fiction - Juridische begrippen

# A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Er zijn 20 namen in deze lijst die beginnen met de letter G.
GEDAAGDE
De partij (een persoon of een rechtspersoon) die door de eiser voor de rechter wordt gedaagd om een bepaalde zaak op te lossen. De gedaagde partij.
GEDETINEERDE
Een gedetineerde is iemand die in hechtenis wordt gehouden in een penitentiaire inrichting (PI). Dit is een verzamelnaam voor verschillende instellingen, zoals het huis van bewaring en gevangenissen. Er zijn verschillende redenen waarom gedetineerden worden vastgehouden. Zo zijn sommigen nog in afwachting van hun proces, terwijl andere gedetineerden al een straf opgelegd hebben gekregen. Zij worden vastgehouden tot ze hun straf volledig hebben uitgezeten.
GEHEIMHOUDING VOORONDERZOEK
Normaal gesproken weten alleen de rechter-commissaris, de griffier, de Officier van Justitie en de parketsecretaris op welke gronden en wanneer een vooronderzoek naar een criminele verdenking ingesteld gaat worden.
GERECHT
Rechtsprekende instantie of organisatie. Bijvoorbeeld: rechtbank, gerechtshof, Centrale Raad van Beroep, College van Beroep voor het bedrijfsleven, Afdeling bestuur van de Raad van State, Hoge Raad.
GERECHTELIJK VOORONDERZOEK
Een gerechtelijk vooronderzoek was in Nederland een strafrechtelijk onderzoek waarbij een rechter-commissaris (RC) inhoudelijk betrokken was. Op 1 januari 2013 verviel het gerechtelijk vooronderzoek in de Nederlandse strafvordering en trad de Wet versterking positie rechter-commissaris in werking, waarmee het gerechtelijk vooronderzoek kwam te vervallen. De rechter-commissaris kreeg vanaf dat jaar een toezichthoudende taak in het opsporingsonderzoek en houdt zich ondermeer bezig met vragen als: 'Zijn er nog onderzoekswensen voordat de zaak inhoudelijk wordt behandeld?' 'Moeten er nog getuigen of deskundigen worden gehoord?' 'Moet de verdachte worden onderzocht door een psychiater?'
GERECHTSHOF
Een gerechtshof behandelt zaken in hoger beroep. Nederland kent vier gerechtshoven: Amsterdam, Arnhem-Leeuwarden, Den Haag en 's Hertogenbosch.
GERECHTSSECRETARIS
Functionaris bij de gerechten die de rechter juridisch ondersteunt, bijvoorbeeld bij het schrijven van een uitspraak. Hij of zij functioneert op de zitting vaak ook als griffier. Ook wel juridisch medewerker genoemd.
GETUIGE À  CHARGE
Getuige in een strafproces die wordt opgeroepen door de officier van justitie. De getuige legt in de regel een verklaring af die belastend is voor de verdachte.
GETUIGE À  DÉCHARGE
Getuige in een strafproces die is opgeroepen door de verdachte of zijn advocaat. Deze getuige zal in het algemeen ontlastende verklaringen afleggen.
GEVANGENHOUDING
Vorm van voorlopige hechtenis. Daaraan vooraf gaat de door de rechter-commissaris bevolen bewaring. De raadkamer van de rechtbank beslist over gevangenhouding. Het bevel tot gevangenhouding is van kracht gedurende een termijn van ten hoogste negentig dagen.
GEVANGENHOUDING VORDEREN
Gevangenhouding is de vierde fase van het voorarrest, nadat de verdachte maximaal 14 dagen in bewaring heeft gezeten. De vordering tot gevangenhouding wordt behandeld door de raadkamer gevangenhouding van de rechtbank.
GEVANGENIS
Nederland heeft verschillende soorten penitentiaire inrichtingen (PI's). Elke gevangenis is een PI, niet elke PI is een gevangenis. Een gevangenis is een instelling waar je een door de rechter opgelegde vrijheidsstraf uitzit. Zo'n straf dient als vergelding en om de samenleving te beschermen. In Nederland bestaan verschillende soorten gevangenissen, waaronder zeer beperkt beveiligde of open inrichtingen, beperkt beveiligde of halfopen inrichtingen en beveiligde of gesloten inrichtingen. Open inrichtingen hebben het lichtste regime en gesloten inrichtingen het zwaarste.
GEZINSVOOGD
Man of vrouw dis aangewezen om op te letten hoe het gaat met een kind in een moeilijke thuissituatie en probeert daar verbetering in te brengen.
GEZINSVOOGDIJ-INSTELLING
Instelling die door de kinderrechter wordt benoemd bij een ondertoezichtstelling. De gezinsvoogdij-instelling wijst de gezinsvoogd aan.
GRIFFIE
Administratieve afdeling van een gerecht.
GRIFFIER
Een lid van de rechterlijke macht die alles wat er ter terechtzitting besproken wordt, schriftelijk vastlegt en verantwoordelijk is voor de aan het gerecht verbonden administratie, zoals de uitgifte van vonnissen. De griffier ondersteunt de rechter op de zitting en maakt een verslag van de zitting.
GROEPSRAAD
De Groepsraad heeft geen vertegenwoordigende of besluitvormende status, maar is het overlegorgaan van het College van Procureurs-Generaal en de hoofdofficieren van de tien parketten.
GRONDWET
De hoogste en belangrijkste wet in ons land. In de Grondwet staan de grondrechten van burgers, worden de regels vermeld over hoe ons land wordt bestuurd en wordt uitgelegd hoe wetten tot stand komen en hoe de rechtspraak werkt.
GVM-LIJST
Ook wel 'GVM'. Op deze lijst staan gedetineerden die een vlucht- en/of maatschappelijk risico vormen. Gedetineerden met een vluchtrisico hebben bijvoorbeeld een poging gedaan om met geweld of dreiging te ontsnappen. Wanneer het risico bestaat dat een gedetineerde wraakacties uit wil voeren, valt dit onder een maatschappelijk risico. Ook bij misdrijven die politiek of maatschappelijk gevoelig liggen kan er over een maatschappelijk risico gesproken worden. Om de veiligheid van de gedetineerde en de maatschappij te beschermen kan ervoor gekozen worden om meer toezichtmaatregelen op te leggen om risico's te beperken. De GVM-lijst is ontwikkeld om overzichtelijker te maken wie deze extra maatregelen ontvangt en wat deze maatregelen mogen zijn.
Er zijn drie risicoprofielen die voor een plaats op de GVM-lijst zorgen: extreem, hoog en verhoogd. Extreem is het zwaarste profiel op de GVM-lijst en gedetineerden met dit risicoprofiel worden in een Extra Beveiligde Inrichting (EBI) of Terroristen Afdeling (TA) geplaatst. Hoog is niet genoeg om in een EBI of TA geplaatst te worden. Gedetineerden met een hoog risicoprofiel worden in normale instellingen gedetineerd, maar dan wel met het hoogst mogelijke beveiligingsniveau. Dit betekent onder andere dat al hun gesprekken opgenomen worden, ze dagelijks gefouilleerd worden en twee keer per maand een uitgebreide inspectie van hun cel krijgen. Verhoogd is het laagst mogelijke risicoprofiel op de GVM-lijst. Dat houdt in dat de gedetineerden wel een risico vormen, maar niet uitzonderlijk veel. Gedetineerden met dit profiel krijgen met iets meer maatregelen te maken. Zo kunnen hun gesprekken opgenomen worden wanneer daar aanleiding toe is, worden ze wekelijks gefouilleerd en wordt hun cel eens per maand uitgebreid geïnspecteerd.
Er zijn verschillende zaken die meespelen bij het bepalen van iemands risicoprofiel:
- Concrete informatie dat iemand een vluchtpoging voorbereidt
- Het risico op ongewenst contact tussen dader en slachtoffer
- Lidmaatschap van een terroristische of criminele organisatie
- Verdenking of veroordeling van een terroristisch misdrijf
- Radicalisering of anderen werven voor terroristische activiteiten
GVO VORDEREN
Gerechtelijk vooronderzoek, fase in het strafrechtelijk onderzoek onder leiding van de rechter-commissaris. Het is een onderzoek naar een strafbaar feit door een rechter-commissaris en wordt door de officier van justitie gevorderd als deze van mening is dat de zaak te ingewikkeld is om al te gaan dagvaarden. Een GVO is noodzakelijk als de officier van justitie bepaalde dwangmiddelen wenst aan te wenden of bepaalde deskundigen wil benoemen. Nadat het GVO is afgesloten beslist het OM of er verder vervolgd zal worden. Het GVO heeft na de invoering van de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden (BOB) sterk aan waarde ingeboet.