Laatst bijgewerkt: 29 mei 2024
'Mensen die bij de politie werken, zowel recherche als blauw, gebruiken onderling een ontoegankelijke mix van afkortingen, formele vaktaal en beroepsjargon. Ooit is dat begonnen met portoprotocol, een poging om het meeluisteren met de hulpdiensten te ontmoedigen. Tegenwoordig hebben wij een recherchewoordenboek voor straattaal nodig om criminele communicatie te kunnen begrijpen.'
Maarten Severyn over vaktaal
Achter de woorden: je weet niet wat je leest
Juridische begrippen uit de wereld van Rechtspraak en Openbaar Ministerie
Ook de wereld van de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie kent vele begrippen en afkortingen, en in een aantal gevallen staan ze voor nogal ingewikkeld juridisch jargon. Dat bevordert de communicatie tussen vakgenoten, maar is een probleem als de juridische boodschap de mensen die het aangaat niet of maar gedeeltelijk bereikt. Met deze begrippen en afkortingen zal ik de geïnteresseerde lezer van Severyn & Govaert zo min mogelijk vermoeien, maar ik ga ze net als voor de andere categorieën bijhouden in een overzicht dat je hieronder kunt raadplegen.
In dit bestand zul je de betekenis van de meeste juridische begrippen uit de wereld van Rechtspraak en Openbaar Ministerie kunnen vinden. Vaak actueel, soms van wat langer geleden, maar altijd een poging tot verheldering. En alles op alfabetische volgorde natuurlijk…
NB.: De drie overzichten in de Kennisbank van All Fiction worden regelmatig aangevuld met nieuwe vaktermen uit de wereld van politie en justitie. Heb je aanvullingen of correcties? Heel graag, twee weten meer dan één, toch? Stuur in dat geval alsjeblieft een mailtje naar All Fiction. Dank alvast! Veel leesplezier!
Kennisbank All Fiction - Juridische begrippen
Er zijn 28 Juridische begrippen in deze lijst die beginnen met de letter B.
BALDADIGHEID
Strafbare overtreding wanneer er gevaar of nadeel voor goederen of personen in de openbare ruimte wordt veroorzaakt. Het gaat meestal om ruw, onbezonnen of kwaadwillig gedrag, bijvoorbeeld (expres) vernielen van openbare of particuliere eigendommen of veroorzaken van overlast. Baldadigheid kan ook gaan om overtreden van een toegangsverbod.
BEËINDIGINGSOVEREENKOMST
Een schriftelijk document met de voorwaarden voor het beëindigen van een dienstverband. Deze overeenkomst heeft tot doel om alle afspraken finaal te regelen, waarbij de omschrijving van de redenen dusdanig neutraal is gekozen om het recht op een WW-uitkering voor een werknemer veilig te stellen.
BEKLAG
De mogelijkheid voor rechtstreeks belanghebbenden om te klagen als door het Openbaar Ministerie is besloten om een strafbaar feit niet (verder) te vervolgen. De beslissing om al dan niet alsnog te vervolgen wordt ter beoordeling aan het gerechtshof voorgelegd.
BELANGHEBBENDE
Je bent belanghebbende in een juridische procedure wanneer je een rechtstreeks belang hebt bij een rechtszaak. Aan welke voorwaarden je moet voldoen en wat het betekent om belanghebbende te zijn, hangt af van het soort zaak.
BELEIDSSEPOT
Het afzien van vervolging. Indien een succesvolle vervolging weliswaar technisch haalbaar zou zijn, maar op grond van het algemeen belang verdere vervolging onwenselijk is wordt een beleidssepot toegepast
BELOFTE
Verplichte verklaring van een getuige op de zitting dat hij de waarheid zal spreken. Wie opzettelijk een valse verklaring aflegt, maakt zich schuldig aan meineed.
BEMIDDELING
Een alternatieve manier om tot een oplossing van geschillen te komen. Een onafhankelijke deskundige bemiddelaar verleent hulp om partijen tot elkaar te brengen.
BENADEELDE PARTIJ
Iemand die door een strafbaar feit schade heeft ondervonden. Een benadeelde partij kan zich voegen in het strafproces om als slachtoffer schadevergoeding van de dader te vorderen.
BEROEPSCHRIFT
Geschrift waarmee een (bestuursrechtelijke) procedure tegen de overheid wordt ingesteld. In (civiele) verzoekschriftprocedures is een ‘beroepschrift’ het schriftelijke stuk waarmee hoger beroep wordt ingesteld tegen een uitspraak van de (civiele) rechter.
BESCHIKKING
In het bestuursrecht: Een beslissing van een overheidsorgaan in een concreet geval, bijvoorbeeld het verlenen van een bouwvergunning. In het civiele recht: een rechterlijke uitspraak in een procedure die begint met een verzoekschrift. Een uitspraak in een procedure die begint met een dagvaarding, heet een vonnis.
BESLAG
Beslag is de inbeslagneming van voorwerpen waarmee strafbare feiten zijn gepleegd, bijvoorbeeld omdat ze nodig zijn voor het bewijs of omdat ze gevaarlijk zijn (drugs, wapens), of om de criminele winsten af te romen (geld, autos, huizen, jachten). Dit beslag geschiedt in opdracht van de officier van justitie.
BESTUURSORGANEN
Organen die belast zijn met overheidstaken, zoals het college van burgemeester en wethouders of een uitkeringsinstantie als het UWV.
BESTUURSRECHTSPRAAK
De rechtspraak over geschillen die er kunnen zijn over een besluit van een overheidsorgaan. Bijvoorbeeld een geschil tussen een gemeente die heeft besloten dwars door een bos een weg aan te leggen en een actiegroep die dat besluit aanvecht.
BETEKENING
Betekening is de uitreiking van gerechtelijke stukken, zoals een dagvaarding, een oproeping of een vonnis, aan een verdachte, een getuige, een gedaagde partij of belanghebbende.
BEWARING
1. In het strafrecht: voorlopige hechtenis in opdracht van de rechter-commissaris;
2. In het vreemdelingenrecht: opsluiting van iemand die niet over geldige verblijfspapieren beschikt;
3. In het kader van de Wet Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen: gedwongen opname in een psychiatrische inrichting van iemand die psychisch gestoord is en een gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving.
4. In het kader van de Wet zorg en dwang (Wzd): onvrijwillige opname in een zorginstelling van iemand die een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening heeft, waarbij sprake is van direct gevaar (ernstig nadeel) voor de betrokkene zelf of zijn omgeving.
2. In het vreemdelingenrecht: opsluiting van iemand die niet over geldige verblijfspapieren beschikt;
3. In het kader van de Wet Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen: gedwongen opname in een psychiatrische inrichting van iemand die psychisch gestoord is en een gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving.
4. In het kader van de Wet zorg en dwang (Wzd): onvrijwillige opname in een zorginstelling van iemand die een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening heeft, waarbij sprake is van direct gevaar (ernstig nadeel) voor de betrokkene zelf of zijn omgeving.
BEWIJSMIDDELEN
Middelen die de rechter overtuigen dat een verdachte schuldig is. De rechter gebruikt deze bij de motivering van het vonnis. Een andere term voor bewijsmiddelen is bewijsmateriaal.
BEWIND
Als iemand van 18 jaar of ouder niet meer goed voor een deel of het geheel van zijn geldzaken kan zorgen, kan de rechter een bewindvoerder benoemen die deze geldzaken beheert. De rechter controleert of de bewindvoerder dat goed doet. Bewind regelen en wijzigen zijn procedures die vallen onder het civiel recht. Een advocaat is niet verplicht.
BEWINDVOERDER
De bewindvoerder beheert de goederen van de betrokkene. De betrokkene kan alleen na toestemming van de bewindvoerder over zijn goederen beschikken. De bewindvoerder maakt een lijst met een beschrijving van alle goederen die onder het bewind vallen. De bewindvoerder stuurt een kopie van deze boedelbeschrijving naar de kantonrechter. Ook maakt de bewindvoerder een plan van aanpak waarin het doel van het bewind staat. En de afspraken tussen de bewindvoerder en de betrokkene.
BIJ VERSTEK VEROORDEELD
Veroordeling die wordt uitgesproken terwijl de gedaagde of verdachte niet in de procedure is verschenen. Ook wel: verstekvonnis.
BODEMPROCEDURE
Een bodemprocedure is een term die gebruikt wordt voor een normale, uitgebreide procedure bij de rechtbank, in vergelijking met de spoedprocedure: het kort geding (voorlopige voorziening).