'Mensen die bij de politie werken, zowel recherche als blauw, gebruiken onderling een ontoegankelijke mix van afkortingen, formele vaktaal en beroepsjargon. Ooit is dat begonnen met portoprotocol, een poging om het meeluisteren met de hulpdiensten te ontmoedigen. Tegenwoordig hebben wij een recherchewoordenboek voor straattaal nodig om criminele communicatie te kunnen begrijpen.'
Maarten Severyn over vaktaal
Achter de woorden: je weet niet wat je leest
Juridische begrippen uit de wereld van Rechtspraak en Openbaar Ministerie
Ook de wereld van de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie kent vele begrippen en afkortingen, en in een aantal gevallen staan ze voor nogal ingewikkeld juridisch jargon. Dat bevordert de communicatie tussen vakgenoten, maar is een probleem als de juridische boodschap de mensen die het aangaat niet of maar gedeeltelijk bereikt. Met deze begrippen en afkortingen zal ik de geïnteresseerde lezer van Severyn & Govaert zo min mogelijk vermoeien, maar ik ga ze net als voor de andere categorieën bijhouden in een overzicht dat je hieronder kunt raadplegen.
In dit bestand zul je de betekenis van de meeste juridische begrippen uit de wereld van Rechtspraak en Openbaar Ministerie kunnen vinden. Vaak actueel, soms van wat langer geleden, maar altijd een poging tot verheldering. En alles op alfabetische volgorde natuurlijk…
NB.: De drie overzichten in de Kennisbank van All Fiction worden regelmatig aangevuld met nieuwe vaktermen uit de wereld van politie en justitie. Heb je aanvullingen of correcties? Heel graag, twee weten meer dan één, toch? Stuur in dat geval alsjeblieft een mailtje naar All Fiction. Dank alvast! Veel leesplezier!
Kennisbank All Fiction - Juridische begrippen
Er zijn 19 Juridische begrippen in deze lijst die beginnen met de letter D.
DAGVAARDING
Het officiële document waarmee een verdachte wordt opgeroepen om voor de rechter te verschijnen.
DAGVAARDING BETEKENEN
Een dagvaarding is een oproep om voor het gerecht te verschijnen. Een gerechtsdeurwaarder reikt deze ondertekende dagvaarding persoonlijk aan je uit (betekenen) en stuurt de dagvaarding naar de kantonrechter of rechtbank.
DELICT
Een strafbaar feit: officieel een menselijke handeling die binnen de grenzen van een wettelijke strafbepaling valt en daarom strafbaar is gesteld door de wetgever. In de praktijk een overtreding of een misdrijf.
DERDENVERZET
Bijzonder rechtsmiddel dat iemand kan aanwenden wanneer hij meent benadeeld te zijn door een vonnis dat tussen andere partijen is uitgesproken.
DESCENTE
Wanneer een rechter vindt dat hij tijdens de zitting letterlijk de situatie niet kan overzien gelast hij een descente (Frans voor afdaling): de rechter bekijkt de situatie vervolgens ter plekke. Het strafrecht kent ook een soort descente waarbij de rechter de plaats delict bekijkt. In dat geval wordt het schouw genoemd.
DETENTIECENTRUM
Een detentiecentrum is een tijdelijk huis van bewaring (HvB). Het is dus een plek waar personen voor korte tijd vastgehouden worden. De gedetineerden zijn bovendien nog niet veroordeeld en wachten een uitspraak over hun zaak af. Vaak is het mogelijk om hele gezinnen met elkaar te laten verblijven, zodat ouders en kinderen niet van elkaar gescheiden worden. Detentiecentra zijn bedoeld voor hele specifieke groepen, namelijk drugskoeriers uit het buitenland en vluchtelingen die illegaal in Nederland verblijven. Er zijn daarom twee soorten detentiecentra in Nederland.
DETENTIECENTRUM STRAFRECHT
Deze detentiecentra zijn voornamelijk bedoeld voor drugssmokkelaars. Het eerste detentiecentrum van Nederland werd opgericht om bolletjesslikkers op Schiphol te kunnen arresteren en vasthouden. Inmiddels zijn er meerdere detentiecentra in Nederland. Vaak worden drugskoeriers op de luchthaven onderschept, waar ze eerst in het Justitieel Complex Schiphol bewaard worden. Vervolgens worden ze naar een van de andere strafrecht detentiecentra overgeplaatst.
DETENTIECENTRUM VREEMDELINGEN
Wanneer iemand illegaal in Nederland verblijft, heeft diegene geen verblijfsvergunning. Deze personen leven meestal helemaal onder de radar en zijn niet bekend bij de overheid. Wanneer ze worden opgespoord, kunnen ze worden gearresteerd en bewaard worden in een detentiecentrum voor vreemdelingen. Vervolgens verblijven ze in het detentiecentrum tot helemaal duidelijk is wie ze zijn en waar ze vandaan komen. De overheid zorgt vervolgens voor de juiste reispapieren, waarna de vreemdelingen op het vliegtuig naar hun land van herkomst worden gezet. In de tussentijd mogen ze het detentiecentrum niet verlaten.
DETENTIEONGESCHIKT
Een verdachte of dader kan detentieongeschikt (niet geschikt om in gevangenschap te verblijven) worden verklaard wanneer er in ernstige mate sprake is van suïcidaliteit, ongeneeslijke ziekte, intoxicaties, bewusteloosheid of een psychose. Een rechter gaat hier erg terughoudend mee om en zal niet snel tot het oordeel komen dat een verdachte detentieongeschikt is.
DEURWAARDER
Een deurwaarder is een openbaar ambtenaar. De deurwaarder heeft daardoor wettelijke bevoegdheden om betaling af te dwingen. Hij zorgt ervoor dat schuldeisers het geld krijgen waar zij volgens de rechter recht op hebben. De deurwaarder legt vonnissen ten uitvoer.
DEURWAARDERSEXPLOOT
Een deurwaardersexploot is een door de deurwaarder uitgereikte akte waarin een officiële mededeling wordt gedaan en/of waarbij een document wordt overhandigd. Het levert het bewijs op dat degene aan wie de mededeling is gedaan de mededeling heeft ontvangen. Als daarbij een document wordt overhandigd, levert het deurwaardersexploot het bewijs op dat diegene aan wie het exploot is uitgereikt het document heeft ontvangen. Ook levert het bewijs op van het moment waarop de mededeling en/of het document is ontvangen. Een dagvaarding wordt bijvoorbeeld uitgebracht bij deurwaardersexploot.
DISCRIMINEREN
Mensen in welke vorm dan ook achterstellen vanwege bijvoorbeeld hun huidskleur, afkomst of geloof.
DOODSLAG
Het iemand van het leven beroven zonder dat sprake is van een van tevoren beraamd plan. Wel moet er opzet in het spel zijn, want anders is het hoogstens dood door schuld. De maximumstraf voor doodslag is vijftien jaar gevangenisstraf.
DOORLAATVERBOD
Het doorlaatverbod is gebaseerd op een Kamermotie uit 1998-1999: ‘Het laten voortduren van misdrijven waarbij de menselijke waardigheid in het geding is, is niet aanvaardbaar, ook niet met het oog op zwaarwegende opsporingsbelangen.’ Voorbeelden van misdrijven waarbij de menselijke waardigheid direct in het geding is, zijn mensensmokkel, mensenhandel en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Er kan sprake zijn van mensonwaardige situaties indien het vervoer van de personen mensonwaardig is (bijvoorbeeld doordat dit vervoer plaatsvindt in containers of laadbakken) dan wel wanneer de gesmokkelde personen in het land van bestemming kennelijk terechtkomen in een situatie waarin zij gedwongen worden in mensonwaardige omstandigheden te verkeren, zoals in geval van gedwongen prostitutie.