Juridische begrippen uit de wereld van Rechtspraak en Openbaar Ministerie

Vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie in de rechtszaal. Als officier van justitie heb je twee hoofdtaken. Ten eerste geef je leiding aan de politie en de recherche bij het opsporingsonderzoek in strafzaken. Zij sporen mensen op die van een misdaad worden verdacht. Afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek moet je besluiten de zaak voor de rechter te brengen (dagvaarden), een schikking aan te bieden of de zaak te seponeren (bijvoorbeeld bij gebrek aan bewijs). Bij een strafzitting krijg je het woord voor het zogenaamde requisitoir. Je geeft daarin aan welke feiten naar jouw mening bewezen moeten worden verklaard en welke straffen of maatregelen daarvoor moeten worden opgelegd. Ten tweede ben je openbaar aanklager. Dat betekent dat je een verdachte beschuldigt omdat hij de wet heeft overtreden. Je werkt bij een rechtbank in opdracht van een hoofdofficier van justitie, maar je bepaalt zelf hoe je je werk uitvoert. Daarbij houd je je aan de richtlijnen van het beleid dat je zelf voor een deel hebt uitgestippeld.

De OIO-opleiding voor officier van justitie duurt minimaal 1,5 en maximaal 4 jaar. De opleiding voor assistent-officier van justitie duurt een jaar. Gedurende de opleiding ben je - onder begeleiding - zelfstandig werkzaam als officier van justitie of als assistent-officier van justitie.

Veel gebruikte afkorting voor Openbaar Ministerie. Zie: Openbaar Ministerie.

Sinds begin 2008 kan het Openbaar Ministerie zelf lichte straffen opleggen. Dat kan voor strafbare feiten als rijden onder invloed, rijden met onverzekerde motorrijtuigen en veelvoorkomende eenvoudige zaken. Vrijheidsbenemende straffen kunnen alleen opgelegd worden door een rechter.

Escortcontrole. Een controleur legt uit: 'We hebben op een aantal sites advertenties gevonden waarvan wij vermoeden dat daar een dame achter zit die slachtoffer is van mensenhandel. Advertenties waarin geadverteerd wordt dat zij alles zonder condoom doet, 24 uur per dag beschikbaar is, extreme seksuele handelingen verricht, nog maar net 18 is, dat soort signalen. We gebruiken een leegstaande woning om daar de dames te ontvangen. Een collega belt met zo’n dame en maakt een afspraak. Op dat adres ben ik met twee teams en dames van de GGD aanwezig om de prostituee op te vangen. Zo gauw de deur opengaat maken we ons bekend als zijnde politie en vragen we haar of we haar wat vragen mogen stellen. Vervolgens wordt de prostituee geïnterviewd door een van de twee koppels binnen, terwijl een collega haar gegevens natrekt in de systemen. Buiten staan ook twee teams in ongemarkeerde politieauto's verdekt opgesteld om te zien wie de prostituees aflevert en de chauffeur aan te houden om te zien wie dat is. Als het interview met de dame voorbij is vertellen wij dat er twee mensen van de GGD zijn die graag met haar zouden willen praten. Als ze daar niet aan mee wil werken hoeft dat natuurlijk niet.'

Maatregel van de kantonrechter om het goederenbeheer van personen die daar zelf niet meer voor kunnen zorgen over te dragen aan een bewindvoerder.

Het benoemen van een curator voor een meerderjarig persoon die zijn financiële zaken door lichamelijke of geestelijke oorzaken niet meer goed zelf kan regelen.

Maatregel opgelegd door de kinderrechter waarbij de ouders/voogd worden beperkt in het ouderlijk gezag/voogdij en waarbij het toezicht op het kind wordt opgedragen aan bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg. Een ondertoezichtstelling (OTS) is geen straf, je wordt als ouder niet veroordeeld. Het is een kinderbeschermingsmaatregel. Als de kinderrechter een OTS uitspreekt, is dat uit bezorgdheid of jouw minderjarige kind(eren) zich veilig kunnen ontwikkelen in hun thuissituatie. Je bent als ouder verplicht om aan de OTS meewerken, maar die is er met de beste bedoelingen: een OTS is er om je te helpen jouw kind(eren) veilig te laten opgroeien. Alleen de kinderrechter kan een OTS uitspreken, een jeugdhulporganisatie kan dat niet.

De Onderzoek- en Beleidsdatabase Justitiële Documentatie (OBJD) is een database die speciaal voor de Recidivemonitor is ontwikkeld. De OBJD is een versleutelde, geanonimiseerde kopie van het officiële justitiële documentatiesysteem dat wordt beheerd door de Justitiële Informatiedienst. Werken met de OBJD betekent dat het onderzoek alleen de criminaliteit in kaart brengt die onder aandacht komt van het Openbaar Ministerie. Er wordt daarom ook gesproken van het meten van de 'strafrechtelijke' recidive. Zie ook: Recidivemonitor.

Niet te herroepen, niet te veranderen. Een uitspraak is onherroepelijk als de rechtzoekende geen beroep of cassatie meer kan instellen, bijvoorbeeld omdat de termijn waarbinnen men beroep moet instellen verlopen is. De zaak is dan helemaal afgedaan.

Iemand die boven de partijen staat, is onpartijdig. Een rechter is onpartijdig; zijn of haar voorkeur ligt noch bij de ene noch bij de andere partij. Een advocaat is wel partijdig. Hij of zij verdedigt de ene partij tegen de andere.

In strijd met het recht.

Bewijs dat het Openbaar Ministerie niet volgens de regels van het recht heeft verkregen.

Het niet toerekenen van een strafbaar feit aan de dader vanwege zijn psychische toestand.

Beslissing van de rechter als hij vindt dat de verdachte het tenlastegelegde feit wel heeft gepleegd, maar dit feit (zoals in geval van overmacht of noodweer) of de verdachte (zoals bij psychische stoornis of noodweerexces) niet strafbaar is. Ontslag van rechtsvervolging wordt vaak verward met vrijspraak. Het verschil zit in het bewijs. Als de rechter vindt dat dat ontbreekt, spreekt hij de verdachte vrij.

Straf die daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Zie ook: Voorwaardelijke straf.

In de wereld van het Openbaar Ministerie zegt men op zitting in plaats van tijdens de zitting.

Het Openbaar Ministerie valt onder het ministerie van Justitie, geeft leiding aan het opsporingsonderzoek van politie en recherche en vervolgt de verdachten. Zie ook: Officier van justitie.

Door de overheid bijgehouden registers zoals het faillissementsregister en het huwelijksgoederenregister. Deze zijn door iedereen in te zien.

De Opiumwet werd in het leven geroepen ten tijde van de strijd tegen het opiummisbruik begin 20e eeuw. De huidige Opiumwet, die daarna nog vele malen gewijzigd is, kwam in 1928 tot stand. Gebruik op zich wordt niet als een strafbare handeling gezien. Gebruikers worden niet vervolgd. Wel verboden is: bezit, handel, productie, invoer en uitvoer. De straffen die in de wet voor drugs op lijst I genoemd worden zijn veel hoger en zwaarder dan de straffen voor producten op lijst II. 

Lijst van bij wet verboden harddrugs waarvan de gevolgen bij verkeerd gebruik onontkoombaar kunnen zijn. Zij leveren in de ogen van de wetgever een onaanvaardbaar risico op voor de volksgezondheid. Het gaat daarbij ondermeer om MDMA, cocaïne, speed, amfetamine, ketamine, xtc, GHB en heroïne.

Op deze lijst staan cannabisproducten (hasj en wiet), paddestoelenextracten, kalmeringsmiddelen als Valium en Seresta en diverse slaapmiddelen.

Het uitgangspunt dat een officier van justitie zelf beslist of een strafbaar feit wordt vervolgd. Indien een succesvolle (verdere) vervolging van een verdachte technisch haalbaar is, maar op gronden aan het algemeen belang ontleend onwenselijk wordt een beleidssepot toegepast. Als de officier beslist om niet te vervolgen dan kan een belanghebbende daarover een klacht indienen bij het gerechtshof met het verzoek alsnog opdracht te geven tot vervolging.

Procespartij die verzet aantekent.

Dwingend verzoek om voor de rechter te komen als partij of getuige.

Oproep om voor het gerecht te verschijnen.

Onderzoek door de politie naar strafbare feiten, onder leiding van de officier van justitie.

Het opsporingsregister (OPS) is het personenregister van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Alle advocaten in ons land zijn verplicht lid van de Nederlandse Orde van Advocaten en moeten zich houden aan de eisen die deze beroepsorganisatie stelt.

Het gezag dat ouders over hun kind hebben (vroeger ouderlijke macht genoemd). Ouders mogen belangrijke beslissingen voor hun kind nemen: waar het woont, naar welke school het gaat, enzovoort. Soms hebben ouders samen het gezag. Soms heeft een van de ouders het gezag.

Een licht strafbaar feit.