\’Het moet voor iedereen mogelijk zijn om een boek te publiceren\’

Uitgeefplatforms willen schrijvers helpen bij het publiceren van hun (eerste) boek, zowel gedrukt op papier als digitaal in de vorm van een e-boek. Vaak onder het onzelfzuchtige motto \’dat het voor iedereen mogelijk moet zijn om een boek uit te brengen\’. Ze stellen een schrijver in staat snel, eenvoudig en kosteloos zijn boek uit te geven. Voor papieren boeken doen ze dat in veel gevallen via printing-on-demand: het boek wordt pas geprint nádat het besteld is. In alle gevallen ondersteunen de platforms de auteur bij de opmaak, marketing, distributie en verkoop. Waarom doen ze dat en waarom neemt het aantal platforms exponentieel toe?

Zo\’n concept kost nauwelijks geld

Het antwoord is simpel: een dergelijk concept kost ze nauwelijks geld. De traditionele uitgeverij probeert anno 2018 ook overal op te bezuinigen, maar draait toch minimaal op voor de redactie-, productie- en promotiekosten van een boek. Een \’self publishing\’ platform daarentegen investeert uit principe niet zelf, het levert redactionele, productionele en andere ondersteuning tegen betaling.

Een breed scala van betaalde diensten

Een aantal platforms biedt aankomende auteurs een breed scala van betaalde diensten: van leesscans en leesrapporten tot correctie per woord en opmaak van het binnenwerk per pagina. Van complete vormgeving inclusief het omslagdesign tot en met conversie naar mobi- en tabletfile en – in het geval het uitgeefplatform dat adviseert – de diensten van een tekstschrijver…

Kortom, de meeste uitgeefplatforms profileren zich met het \’hele proces\’: van concept-ontwikkeling naar pre-press, van publicatie in traditionele offsetdruk tot printing-on-demand en digitale publicatie, van traditionele distributie tot vermarkten via e-pub, sociale media en apps.

Wanneer je naar productkwaliteit kijkt, bestaat er een veelkleurige mix van uitgeefplatforms. Van ambachtelijke, klantgerichte ondernemers met veel ervaring in het boekenvak, tot investeerders die snel een graantje willen meepikken in de groeiende markt van printing-on-demand.

Géén standaardformaten voor de reguliere boekhandel

In 2018 praat ik met vertegenwoordigers van een aantal van de grootste platforms. Het valt me op dat het accent in de gesprekken vaak ligt op het verwerven van de mogelijke drukopdracht. De overgrote meerderheid werkt met drukkerijen in Oost-Europa. Polen en de Tsjechische Republiek zijn favoriet. Ik krijg tientallen voorbeelden te zien: van romans tot dichtbundels, van een serie boekjes over zaadveredeling tot een fotoboek over hunebedden. Opvallend vaak is het formaat A4 (297 x 210mm) of A5 (148 x 210mm). Dat zijn formaten uit de wereld van print en briefpapier (A4), en flyers en folders (A5), géén standaardformaten in de reguliere boekhandel.

De goedkoopste bindwijze

Ook valt op dat in veel gevallen is gekozen voor de goedkoopste papierkwaliteit en garenloos brocheren. Bij die bindwijze wordt de rug van het boek ingefreesd waarna lijm de functie van het afwezige garen overneemt. Bij een genaaid gebrocheerd boek wordt het boekblok, bestaande uit katernen die door middel van garen aan elkaar genaaid zijn, gelijmd in de rug van een zachte omslag. Dit is de sterkste manier van inbinden voor boeken met een zachte kaft. Een boek dat genaaid gebrocheerd is ligt mooier \’open\’, je kunt het intensief gebruiken zonder dat de pagina’s loslaten. Dit komt door dat genaaide binnenwerk. Een garenloos boek is weliswaar goedkoper te produceren, maar bij deze techniek zijn niet alle papiersoorten even goed te gebruiken. Het risico van loslatende pagina’s is bij de gladdere papiersoorten erg groot.

Denk na voor je beslist

In bepaalde gevallen is de keuze voor een self-publishing-platform verstandig. Heb je eenmalig een verhaal – vaak vakgericht – te vertellen en weet je niet goed hoe dat te doen, dan is het goed deskundige hulp in te schakelen. Wil je binnen je beroepsgroep een verhaal kwijt over je managementervaringen, wil je in de privé-sfeer uit en voor de familie verhalen in kleine oplage publiceren, ook dan kan een goed uitgeefplatform uitkomst bieden. In dat geval, kan ik \’Het Boekenschap\’ van Maarten Beernink aanbevelen. Behalve de vele projecten voor particulieren en zelfstandige ondernemers realiseerde zijn organisatie ook omvangrijke projecten voor invloedrijke vloggers en bekende commerciële merken. Na zijn universitaire opleiding Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen werkte Beernink als journalist en redacteur. Een vakman die zijn ervaring graag deelt met mensen die op zoek zijn naar een groter publiek.

Gaan je ambities verder, in de richting van de boekhandelsmarkt, van grotere oplages en een professionele aanpak, denk dan na over uitgeven in eigen beheer. En, heel belangrijk, moeten je boeken \’er voor jou goed uitzien\’, kies dan definitief voor uitgeven in eigen beheer. Het is de enige manier om volledige zeggenschap te houden over de kwaliteit, vormgeving en slagkracht van je boeken. Het vraagt een grote investering, veel uren en een enorm uithoudingsvermogen, maar het is het waard. 

Er komen steeds meer uiterst professionele onafhankelijke schrijvers die hun rechten behouden en alleen betalen voor de distributie van hun boeken. Deze groep groeit gestaag en organiseert zich steeds meer in collectieven en schrijfteams. De uitgeverscluster DVU (De Vrije Uitgevers) is daar een goed voorbeeld van.