Laatst bijgewerkt: 11 juni 2022
Laatst bijgewerkt: 11 juni 2022

Twee gewapende overvallen in een maand tijd
Een kleine supermarkt in een middelgroot dorp in het zuiden van het land. Anderhalve kilometer van de grens met België. Eerste keer een fors geldbedrag, vele duizenden euro’s. Camerabeelden tonen twee daders – dan nog verdachten – met vrijwel identieke kleding: grijze hoodie, zwart jack, zwarte spijkerbroek, zwarte gympen,bewapend met een fors keukenmes en een honkbalknuppel. Twee weken later is het weer raak, zelfde dag en tijd: donderdag 19.50 uur, tien minuten voor sluitingstijd. Nu heeft een van hen een zwarte hoodie, grijs jack, zwarte spijkerbroek en witte gympen met lichte, naar het schijnt nieuwe zolen. Hij draagt een zwarte broeksriem met een opvallende zilverkleurige gesp: de H van Hermés. De zwarte hoodie dreigt met een vuurwapen, zijn maat zwaait met het keukenmes. Weer een behoorlijke buit, ruim twaalfhonderd euro ditmaal. Winkelpersoneel en klanten raken opnieuw in de stress, vragen om extra beveiliging. Het wachten is op de derde keer.
High Impact Crime
Overvallen, straatroven, moord en doodslag hebben veel impact op de omgeving en de slachtoffers. Dit soort delicten is een eerste prioriteit van de districtsrecherche. Het HIC-team besluit de komende twee weken op drie opeenvolgende avonden te gaan posten: woensdag, donderdag en vrijdag. De eerste donderdag mag ik mee. Bij de briefing zie ik voor het eerst hoe het team is samengesteld: twaalf rechercheurs in burger, acht mannen, vier vrouwen, van jong tot oud. Vooral de vrouwen ogen uiteenlopend: van jonge-studente-met-paardenstaart tot fotomodel-met-lang-haar-en-opvallend-veel-make-up. Allen dragen hun dienstwapen in een verdekt holster, verborgen onder de kleding. Tien collega’s zullen in tweetallen in auto’s opereren, twee gaan te voet. Het team is doodstil en luistert met volle aandacht naar de vrouwelijke coördinator. Ze loopt tegen de dertig en draagt een zwart T-shirt met daarop in grote witte letters het woord BOEF.
Nomen Nescio (‘naam onbekend’)
Tijdens de ‘warme briefing’ verschijnt op twee grote schermen een overzicht van de recente gebeurtenissen: situatieschetsen, beelden van beveiligingscamera’s, getuige verklaringen, signalementen.
Gezocht worden:
– NN1: Licht getinte huid, 1.75m, 20-25 jaar.
– NN2: Licht getinte huid, 1.70m, 18-22 jaar.
NN1 rijdt in een oudere Audi A4, Belgische nummerplaat, kenteken onbekend. Wanneer deze auto tijdens de observatieactie gezien wordt geldt: staande houden, inzittenden aanhouden, voertuig nergens aanraken en ‘vierkant takelen’, d.w.z. de auto afvoeren voor technisch onderzoek zonder die op welke manier dan ook te openen.
Veiligheid voorop, vesten verplicht
De ploeg gaat ‘posten’ op vijf verschillende locaties. Het lopende koppel samen met een van de auto’s op de parkeerplaats met direct zicht op de supermarkt, de andere vier auto’s in een buitenring op de mogelijke vluchtwegen. Bij de grensovergang naar België staat een volgteam van de Vlaamse collega’s paraat. De zes koppels krijgen een portofoon kanaal toegewezen met ieder een eigen oproepnummer. Ik rijd mee met een van de auto’s, de 3010 van de coördinator. “Veiligheid voorop, vesten verplicht.” Ik trek een steekvest aan dat messteken en 9mm-kogels moet tegenhouden, de laatste alleen als ze van iets verder weg worden afgevuurd. Harde vesten, met kunststof platen, houden 9mm-munitie ook van dichtbij tegen, maar daarvan heeft het team er maar twee beschikbaar.
“3010 ter plekke”
Eenmaal op locatie links van de weg, net buiten de dorpskern, neus in de vluchtrichting naar de Belgische grens, roept de coördinator ieder koppel op en checkt voor de laatste maal hun positie. Dan volgt het lange wachten.
Rijden én coördineren tegelijk
‘Boef’ is voor een jaar gedetacheerd bij het HIC-team. De vrouwelijke hoofdagent is lid van het basisteam in een van de omliggende gemeentes en vanwege het capaciteitstekort in de grote stad uitgeleend aan de recherche aldaar. Ze is opgeleid aan de Politieschool in Eindhoven, werkt sinds 2010 bij blauw en hoopt dat de uitleen haar benoeming tot rechercheur dichterbij zal brengen. Als coördinator bedient ze twee mobiele politietelefoons én een portofoon. Daarnaast luistert ze permanent een tweede porto af waarop zachtjes het normale radioverkeer uit de regionale meldkamer te volgen is. “Wanneer er ergens in de buurt iets heftigs gebeurt, zou ons team zo kunnen aanschuiven.” Normaal heeft zij bij dit soort acties een collega die chauffeert, helaas was er niemand beschikbaar. Nu moet zij – in geval van volgen en aanhouden – rijden én coördineren tegelijk.
Recherche bespiedt recherche
Nog tijdens dit gesprek signaleert een van de teams een Audi A4 met een Belgische nummerplaat. ‘Boef’ coördineert: Team 1 rijdt, team 2 schuift bij, het voertuig wordt staande gehouden, de inzittenden gecontroleerd. Binnen 30 seconden heeft ze alle gegevens van de kentekenhouder op het scherm van een van haar twee mobiele diensttelefoons. Op dat moment rinkelt haar andere mobiel: een nieuw probleem. Een van de statische posten van haar team is waargenomen door een interventieteam van de Landelijke Eenheid. Zij zijn bezig met een totaal andere actie en zien twee verdachte inzittenden in een geparkeerd voertuig. Wederzijdse verwarring. Recherche bespiedt recherche. Gevloek. De Landelijke Eenheid blijkt vergeten de plaatselijke districtsrecherche op de hoogte te stellen van hun geplande actie.
Het incident doet me denken aan drugscrimineel Gwenette Girigorie Martha, de ‘Man zonder schaduw’. Hij wordt op 22 mei 2014 doodgeschoten door drie mannen met AK-47’s en bivakmutsen op. Zeker tien kogels doorzeven hem van top tot teen op de stoep van de shoarmazaak Rooz op de Amsterdamseweg in Amstelveen.
Gwen de Ongrijpbare was zo scherp dat zelfs doorgewinterde rechercheurs geen greep op hem kregen. Tijdens een onderzoek naar zijn criminele activiteiten plaatst een observatieteam een peilbaken onder zijn auto. Gwen ontdekt dat en bedenkt een tegenzet: hij plakt de zender onder een van de auto’s van het volgteam. Verwarring alom. Terwijl het ene observatieteam achter het andere aanjaagt, ontkomt Martha. Wat later verlaat de voormalige jeugdspeler van Ajax een Blokker-vestiging in een winkelcentrum in Amsterdam-Zuid. Tot hun verbijstering zwaait hij vriendelijk naar de leden van het observatieteam, pakt een blauw magnetisch zwaailicht uit zijn bolide, kleeft het op zijn dak en geeft vol gas richting A10. Het observatieteam durft dat soort snelheden in de stad niet aan en kan hem niet bijhouden.
Om half negen, een half uur na sluitingstijd, wordt de actie afgeblazen. Behalve de aanhouding van de Belgische Audi A4 heeft de operatie niets opgeleverd.